U crkvi Svetih apostola Petra i Pavla u Kravici kod Bratunca, u srijedu, 5. januara, biće služen parastos za 162 nastradalih Srba iz ovog mjesta i susjednih zaselaka u Odbrambeno-otadžbinskom ratu, od kojih su njih 49 ubile muslimanske snage iz Srebrenice na pravoslavni Božić, 7. januara 1993. godine.

Parastos za ubijne Srbe počeće u 11.00 časova u kravičkoj crkvi.

U 12.00 časova predviđeno je odavanje počasti i polaganje cvijeća uz spomen-krst u Kravici, za 3.267 poginulih srpskih civila i boraca iz Srednjeg Podrinja i Birča.

Na taj način biće obilježeno 29 godina od srpskog stradanja na području bratunačke mjesne zajednice Kravica, čemu su prethodila brojna stradanja civila i uništavanje sela u ovoj opštini od aprila 1992. godine.

Etničko čišćenje u Srednjem Podrinju počelo je u aprilu 1992. godine uništavanjem svega što je srpsko.

Muslimanske snage iz Srebrenice, pod komandom Nasera Orića, uz pomoć jedinica sa bratunačkog, vlaseničkog i zvorničkog područja, nastavile su progon ubistva i uništavanje srpskog stanovništva i imovine tokom 1992. i početkom 1993. godine.

Nakon brojnih zločina počinjenih u srpskim selima oko Srebrenice i Bratunca u prvoj godini građanskog rata u BiH, Orićevi džihadisti su svoj krvavi pir nastavili i 1993. godine kada su na pravoslavni Božić upali u Kravicu, gdje su ubili 49, ranili 80 srpskih civila i vojnika, sedam ih je nestalo a pet ih nije pronađeno ni nakon 29 godina.

Među nestalima tog dana su i dvije žene.

Na Božić je selo opljačkano, a zapaljeno je 688 srpskih kuća na širem području Kravice. Uništeno je oko 2.000 pomoćnih i 27 društvenih objekata.

Oko 1.000 stanovnika ostalo je bez domova u jednom danu i kroz smetove se probilo prema Drini izbjegavši sigurnu smrt prelaskom u Srbiju. Bez jednog ili oba roditelja ostalo je 101 dijete.

Od početka rata pa sve do polovine 1995. godine muslimanske snage iz Srebrenice stalno su upadale u srpska sela oko ovog mjesta, Bratunca, Milića, Skelana i Zvornika, ubijajući sve što stignu, pljačkajući i paleći srpsku imovinu, a zarobljene su mučili, masakrirali, odsijecali im glave i pokazivali ih u Srebrenici, a zabilježen je i slučaj da su Nenada Rankića u Potočarima pekli na ražnju.

Takvi zločini nisu se prestali događati ni nakon proglašavanja Srebrenice zaštićenom zonom UN u aprilu 1993.godine.

Od pedesetak Srba koji su početkom rata ostali u Srebrenici, lojalni tadašnjoj muslimanskoj vlasti, preživjela je samo jedna senilna starica, dok je druga starica Ivanka Mirković u julu 1995. godine nađena zaklana na kućnom pragu u blizini policijske stanice, koja je u ratu bila logor za Srbe.

Mirkovićeva je gledala mučenja i slušala jauke srpskih logoraša koje su tukli i zbog toga su je zaklali zlikovci pri bjekstvu iz Srebrenice da ne bi svjedočila o tim mučenjima.

Većina nestalih još nije pronađena i ekshumirana, niti je ko odgovarao za te zločine.

Jedinice Nasera Orića odmah na početku rata protjerale su i poubijale srpsko stanovništvo iz Srebrenice i obližnjih sela Dugo Polje, Pećišta, Kovačice, Orahovica, Gostilj, Gniona, Osredak, Viogor, Studenac i još nekih. Formiran je i logore za Srbe.

Jedinstven je primjer logora "pilićarnik" u Gornjim Potočarima u koji su bili zatvoreni svi stanovnici srpskog sela Čumavići, koji su bili zarobljeni civili.

Kasnije je formirano još nekoliko logora u Srebrenici i okolnim selima u kojima su mučeni i ubijani zarobljeni i Srbi, koji su na početku rata ostali lojalni tadašnjoj muslimanskoj vlasti, a koji nisu preživjeli torture i živi dočekali slobodu.

Nakon uništavanja srpskih sela najbližih Srebrenici uslijedili su upadi u nešto udaljenija srebrenička i bratunačka sela Ratkovići, Karno, Krnjići, Brežani, Magašići, Ranča, Zagoni, Zalazje, Sase, Biljača, Fakovići, Bjelovac, Sikirić, Podravanje, pa sve do upada i masakra u Kravici 7. januara 1993. godine i Skelanima devet dana kasnije, kada je u ta dva mjesta ubijeno 114 Srba od kojih više od polovine civila.

Po proglašavanju Srebrenice zaštićenom zonom UN, umjesto demilitarizacije, nastavljeni su upadi iz te enklave u srpska sela i, izuzimajući tri sela uz Drinu, uništena su sva ostala srpska sela na području srebreničke i veliki broj sela u bratunačkoj i milićkoj opštini /više od 100 sela/, a jedinice Nasera Orića ubile su oko 3.000 Srba, od kojih je više od polovino civilno stanovništvo.

Napadi i masakri najčešće su izvođeni na velike pravoslavne praznike, kao što su Božić, Petrovdan, Đurđevdan i drugi.

Zlikovci nisu ostavljali žive ni bolesne i nepokretne, žene, djecu i starce, a zarobljeni su umirali nakon brutalnih mučenja i tortura. Živog nikog nigdje nisu ostavljali. Tako je bilo i u Kravici.

Zarobljenom Anđelku Mlađenoviću iz Ježestice, pred majkom Savkom, odsjekli su glavu, zavezali je za vozilo i odvezli u Srebrenicu, o čemu postoje fotografije, a Savku su nakon zlostavljanja, takođe, zaklali sa još nekoliko civila, očevidaca tih zločina.

O tome je svjedočio Kravičanin Dragomir Miladinović čiji su sinovi Ratko i Đorđe poginuli toga dana.

Dva dana nakon masakra pronađeno je i sahranjeno sedam masakriranih tijela, a tek poslije dva i po mjeseca sahranjeno je još 42 pronađenih unakaženih tijela.

Osim Dragomirovih sinova Ratka i Đorđa, na Božić su, braneći nejač, poginuli još braća Vojislav i Radojko Bogićević, Krstivoje i Ivan Đukanović, Anđelko i Dragan Mlađenović, Vidosav i Miladin Đokić, te Vujadin i Miladin Dolijanović.

U napadu srebreničkih muslimanskih snaga na Kravicu učestvovao je, prema svjedočenju preživjelih mještana, veliki broj Bošnjaka, koji su se poslije rata vratili na područje Srebrenice i Bratunca.

Ni 29 godina od srpskog stradanja niko nije odgovarao za ubistva i zločine u Kravici, kao ni za ostale zločine u velikom broju navedenih srpskih sela u Srednjem Podrinju, izuzimajući dvojicu Bošnjaka koji su osuđeni za tri pojedinačna ubistva na području Bratunca.

Božićni napad na Kravicu je, prema pričama preživjelih, ali i istorijskim podacima, bio nastavak ustaškog zločina koji je počinjen na Vidovdan 1944. godine, kada su ustaše iz okolnih sela zapalile 38 mještana srpske nacionalnosti u podrumu jedne kuće u selu Zonići kod Kravice.

Među zapaljenima su bili jednogodišnja Jefa i starci Pavle i Vasilije Pavlović.

Za taj zločin niko nije odgovarao i poučeni tim saznanjem potomci koljača iz Drugog svjetskog rata počinili su novi zločin nad Srbima, vjerujući da ponovo neće niko odgovarati što se, nažalost, i obistinilo.

 

Izvor: SRNA